Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրական դատարանը 2023 թվականի մարտի 24-ին, քննելով 1998 թ. հուլիսի 17-ին ստորագրված՝ Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությունում (այսուհետ՝ Հռոմի կանոնադրություն) և Հռոմի կանոնադրության 12-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն Միջազգային քրեական դատարանի իրավազորությունը հետադարձորեն ճանաչելու մասին հայտարարությամբ ամրագրված պարտավորությունների՝ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը, ՍԴՈ-1680 որոշմամբ որոշել է, որ դրանցում ամրագրված պարտավորությունները համապատասխանում են Սահմանադրությանը:

Հիշեցնենք, որ Հռոմի կանոնադրությունը Հայաստանի Հանրապետությունը ստորագրել էր 1999 թ. հոկտեմբերի 1-ին, սակայն դրա վավերացման գործընթացը կանգ էր առել Սահմանադրական դատարանի 2004 թ. օգոստոսի 13-ի ՍԴՈ-502 որոշմամբ, որով Հռոմի կանոնադրության նախաբանի 10-րդ մասով և 1-ին հոդվածով ամրագրված՝ ՄՔԴ իրավազորության հիմքում ընկած լրացման կամ կոմպլեմենտարության սկզբունքից բխող Հայաստանի Հանրապետության պարտավորությունները ճանաչվել էին Սահմանադրության (1995 թ. խմբագրությամբ) 91-րդ և 92-րդ հոդվածներին (քրեական արդարադատությունը Սահմանադրությամբ նախատեսված դատարանների կողմից իրականացման բացառիկության մասին) չհամապատասխանող: Սահմանադրական դատարանը Սահմանադրությանը չհամապատասխանող էր ճանաչել նաև Հռոմի կանոնադրության 105-րդ հոդվածով՝ ՄՔԴ կողմից դատապարտված անձի ներման կամ համաներման արգելքից բխող պարտավորությունները Սահմանադրության (1995 թ. խմբագրությամբ) 40-րդ հոդվածին (ներման կամ նշանակված պատիժը մեղմացնելու խնդրանքի իրավունք), 55-րդ հոդվածի 17-րդ կետի (դատապարտյալին  ներում շնորհելու՝ Հանրապետության Նախագահի լիազորություն), 81-րդ հոդվածի 1-ին կետի (համաներում հայտարարելու՝ Ազգային ժողովի լիազորություն) պահանջներին:

Կառավարությունը 2022 թ. դեկտեմբերի 29-ի N 2097-Ա որոշմամբ  հավանություն էր տվել Հռոմի կանոնադրությունը վավերացնելու և դրա 12-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ ՄՔԴ իրավազորությունը հետադարձորեն՝ 2021 թ. մայիսի 10-ից ի վեր  ճանաչելու մասին հայտարարությունն ընդունելու մասին օրենքի նախագծի վերաբերյալ օրենսդրական նախաձեռնությանը և դրանցում ամրագրված պարտավորությունների՝ Սահմանադրությանը համապատասխանությունը որոշելու նպատակով 2023 թ. հունվարի 3-ին դիմել էր Սահմանադրական դատարան: 

2023 թ. մարտի 24-ի ՍԴՈ-1680 որոշմամբ Հռոմի կանոնադրությամբ ամրագրված պարտավորություններն ամբողջությամբ Սահմանադրությանը համապատասխանող ճանաչելով՝ Սահմանադրական դատարանը հնարավոր անորոշությունը կանխելու նպատակով հատուկ անդրադարձել է 2004 թ. ՍԴՈ-502 որոշմամբ արտահայտված իրավական դիրքորոշումներին: 

Ըստ այդմ՝ ՄՔԴ իրավազորության իրականացման հիմքում դրված լրացման կամ կոմպլեմենտարության սկզբունքի՝ Սահմանադրությանը համապատասխանության մասով Սահմանադրական դատարանը որոշել է, որ Կանոնադրության նախաբանի 10-րդ մասում և 1-ին հոդվածում ամրագրված պարտավորությունները նույն որոշմամբ բերված պատճառաբանությամբ համապատասխանում են Սահմանադրությանը՝
ա)    հաշվի առնելով Սահմանադրությամբ և Հռոմի կանոնադրությամբ հետապնդվող նպատակների և դրանց հիմքում ընկած արժեբանության համընկնելը,
բ)    նկատի ունենալով, որ Հռոմի կանոնադրության նախաբանի 10-րդ մասով և 1-ին հոդվածով նախատեսված և 17-րդ հոդվածով մանրամասնված՝ ՄՔԴ իրավազորության հիմքում ընկած լրացման կամ կոմպլեմենտարության սկզբունքի էությունը հարգանքն է Հռոմի կանոնադրության կողմ հանդիսացող պետության քրեական իրավազորության առաջնայնության նկատմամբ, և որ այն ծագում է միայն տվյալ պետության քրեական իրավազորության համակարգի՝ իր նպատակը հետապնդելիս ձախողվելու դեպքում, 
գ)    ընդգծելով, որ Հայաստանի Հանրապետության առաջին սահմանադրի՝ հայ ժողովրդի կողմից Սահմանադրության նախաբանում արձանագրված «համամարդկային արժեքներին» հավատարմության հավաստիքը անառարկելիորեն ներառում է միջազգային հանրության մտահոգությունը հարուցող և համընդհանուր խաղաղության ու բարօրության համար սպառնալիք հանդիսացող ծանրագույն հանցագործությունների և դրանց անպատժելիության դեմ պայքարում միջազգային համագործակցության իր քաղաքակրթական հանձնառությունը, որը Հայաստանի Հանրապետության հանրային իշխանության համար սահմանադրական հրամայականի կարևորություն ունի:

ՄՔԴ կողմից դատապարտված անձի ներման կամ համաներման մասով Սահմանադրական դատարանը պարզել է, որ ՄՔԴ կողմից ազատազրկման դատապարտված անձի պատժի կրման առնչությամբ պետության՝ Հռոմի կանոնադրության 105-րդ հոդվածով նախատեսված պարտավորություններն անմիջականորեն չեն  ծագում դրա վավերացմամբ, այլ կողմ հանդիսացող պետությունը կամընտրաբար ստանձնում է դրանք որոշակի պայմանների առկայությամբ, որոնք առկա չեն Հայաստանի դեպքում: Հետևաբար՝ Հռոմի կանոնադրության 105-րդ հոդվածով նախատեսված պարտավորությունները չեն կարող համարվել Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի 3-րդ կետի իմաստով միջազգային պայմանագրով «ամրագրված պարտավորություններ», քանի որ Հռոմի կանոնադրության վավերացմամբ դրանք Հայաստանի Հանրապետության համար չեն ծագում անմիջականորեն, այլ միայն այլ միջազգային պայմանագրով, ինչը սույն գործով քննության առարկա չի հանդիսացել:

Սահմանադրական դատարանի ՍԴՈ-1680 որոշումն ամբողջությամբ կհրապարակվի օրենքով սահմանված կարգով։ 

Սահմանադրական դատարանը հրապարակում է  ՍԴՈ-1680 որոշոման երզրափակիչ մասը https://youtu.be/YpvnevU3BBo